Dick Tol
'de Knoest'
Biografie
Op 21 augustus 1934 wordt Theodorus Maria Tol (Dick Tol) in Volendam geboren. Zijn ouders , zoon van Cornelis (Kees) en Cornelia (Neel) Tol krijgen in totaal vier kinderen. Vader Kees is visventer in de allerbeste wijken van Nederland, zoals de villa dorpen Bloemendaal en Heemstede. De familie Tol is daardoor een redelijk rijk gezin in Volendam. Kees Tol is ook één van de eerste inwoners van het dorp die een auto kan aanschaffen.Zijn jeugd
Zoals veel Volendammers krijgt ook Dick Tol een bijnaam, de Knoest. Een eretitel die zijn opa ooit verdiende, nadat hij als kapitein zijn boot tijdens een storm redde door acht uur achter elkaar met een emmer de boot leeg te scheppen. De Knoest verwijst dus naar de oerkracht van de visser. Maar zijn kleinzoon Dick leek de verwachtingen van zijn bijnaam niet in te kunnen lossen. De Volendammer heeft als kind maar een schriel figuur. Toch verandert Dick in de loop van jaren in een gespierde jongenman. Al snel laat hij zien over een flinke schotkracht te beschikken. Hij is veel op één van de vele pleintjes te vinden waar na schooltijd vaak op klompen gevoetbald wordt. Na de oorlog meldt Dick zich aan bij de Rooms Katholieke Sportvereniging Volendam. Hij ontwikkelt zich al snel tot een fanatieke voetballer. Overal waar Dick is, is de bal. Zijn fanatisme en prestaties blijven bij de jeugd niet onopgemerkt. Aan een monsterzege op RKEDO uit De Goorn (48-0) heeft de aanvaller met twaalf doelpunten een flink aandeel.
De doorbraak
Het duurde een tijdje voordat ‘De Knoest’ echt doorbrak bij het eerste team van Volendam. Want vergeleken met zijn getalenteerde teamgenoten kon hij niet tippen aan hun balbehandeling, passing en techniek. Hij moet het vooral hebben van zijn explosiviteit en fysieke kracht.
Na zijn diensttijd wordt hij door trainer Leen van Woerkom op 21-jarige leeftijd toch bij de selectie gehaald. In Nederland heeft dan ook net het betaald voetbal zijn intrede gedaan. Ook Dick Tol krijgt uiteindelijk een contract, hiermee verdient hij 1500 gulden per seizoen. In zijn eerste seizoen laat hij meteen zien dat hij dit contract dubbel en dwars waard is. Met dertig doelpunten schiet hij Volendam naar een derde plaats in de Eerste Klasse (1955/56). Een seizoen later zijn dat er in de net opgezette Eerste Divisie zelfs zesendertig!
Nederlands elftal
Ondanks het indrukwekkend aantal doelpunten dat Dick Tol in zijn carrière scoort speelt hij nooit een interland. Wel speelt hij meerdere malen voor het Zwaluwelftal (Nederlands B-team). De Knoest krijgt één keer een oproep voor het Nederlands A-elfal, maar het weekend voor de interland tegen Denemarken scheurt Dick Tol zijn enkelband in het duel met ADO. Dat het de Hagenezen zijn die hem van een interland carrière afhouden is niet toevallig want die zagen liever hun eigen spits Carol Schuurman voor oranje uitkomen. Toch hoopt Dick Tol nadat hij weer fit is een nieuwe kans te krijgen maar kreeg tot zijn grote verbazing alleen maar een uitnodiging voor de B-ploeg. Tol belde daarom direct met Toon Martens van de KNVB en zei hem, zonder diens uitleg af te wachten, dat hij zijn uitnodiging ‘in zijn kanaal’ kon stoppen. De Knoest zou daarna nooit meer een uitnodiging vanuit Zeist ontvangen.
Promotie
In het seizoen 1958/59 promoveert Volendam met Dick Tol voor het eerst naar de eredivisie. De club kan maar één seizoen genieten van het hoogste niveau want het degradeert direct weer.
Maar Dick Tol laat zien ook dit niveau aan te kunnen want ondanks dat de club als voorlaatste eindigt, scoort hij negentien keer. Een seizoen later is ‘de heen en weer’ alweer terug op het hoogste niveau. De Knoest verkeert dan in topvorm en wordt met zevenentwintig doelpunten Nederlands topscorer van de Eredivisie.
Einde van een imposante carrière
In het laatste seizoen van Dick Tol leeft hij nog één keer op. De Volendammer scoort 32 doelpunten in de eerste divisie. Volendam wordt dat seizoen opnieuw kampioen. De supporters smeekten Dick om niet te stoppen maar zijn besluit stond vast. Hij vond het op 33-jarige leeftijd genoeg geweest. De vele aanslagen op zijn lichaam tijdens wedstrijden hadden een te hoge tol geëist. Want veelal moest de topschutter door harde overtredingen door de tegenstander afgestopt worden. Een gescheurde wenkbrauw, blauwe ogen, gebroken schouderblad, gekneusd sleutelbeen en diverse gescheurde enkelbanden zijn slechts een greep uit de vele blessures die de spits opliep. Tols 276ste doelpunt betekende dus zijn laatste als betaald voetballer. Het scoringspercentage van de Volendammer is in de eredivisie zelfs 0,75 per wedstrijd. Op de topscorerslijst van de eredivisie aller tijden mag de PSV’er Willy van de Kuilen dan wel op de eerste plaats staan. Hij komt met het percentage van 0,57 doelpunten per wedstrijd niet in de buurt van De Knoest.
Te vroeg overleden
Na zijn voetbalcarrière is Tol voetbaltrainer bij onder meer OSV uit Oostzaan en Volendam. Lang kan hij niet van dit werk genieten. Want later bleek, dat hij in zijn laatste seizoen als voetballer al kampte met gezondheidsproblemen. Bij elke krachtige uithaal greep hij opvallend vaak naar zijn maagstreek. Pas nadat hij gestopt was met voetbal gaf hij voor het eerst toe, dat hij vanwege zijn gezondheid al diverse keren naar het ziekenhuis was geweest. Hij vertelde de buitenwereld dat het helemaal goed zou komen. Dat kwam het niet. Tol bleek een kankergezwel in zijn darmen te hebben. De operatie die daarop volgde, ging faliekant fout. Dick Tol (De Knoest) overleed op 13 december 1973 op pas 39-jarige leeftijd.
Bronnen
Nummer14 (uitgave Voetbal international)
50 Jaar betaald voetbal (uitgave Voetbal International)
Nationaal Beeldarchief
Voetbal achter de dijk
<< Terug